آگاهي‌هايي درباره جشن آذرگان
سومين روز از ماه آذر برابر است با «آذر روز» و همزماني اين دو آذر سبب مي‌شود كه در اين روز «جشن آذرگان» برپا شود. آذر جشن يكي از آيين‌هاي مهم در ايران باستان بوده‌است كه هم اينك نيز گرامي داشته مي‌شود، اگر چه همانند دوران كهن به همان بزرگي و شكوه برگزار نمي‌شود و محدودتر شده‌است. روانشاد موبد دكتر جهانگير اشيدري در اين باره آورده‌است:
«ماه آذر كه به معني آتش است نيز مانند ساير ماه‌هاي باستاني داراي ويژگي بوده‌است و برابري نام و روز ماه را به نام آذرگان جشن گرفته‌اند. برابر روايات در اين روز مردم به نيايشگاه رفته و پس از سپاس به درگاه پروردگار در كارهاي جهان با هم مشورت مي‌كرده‌اند.
در يسنا نيز بارها به آذر و آتش و اهميت آن اشاره شده‌است كه چند نمونه از آن به اين شرح است:
«اي آذر تويي خوشي بخش جهان مزدا آفريده، ما خواستاريم به وسيله تو با انديشه پاك، گفتار راست و كردار و آيين نيك، مزدا اهورا را پرستش كنيم و به او نزديك شويم )يسنا – هات 36 بند 3 (
در ماه آذر روزي كه نام روز با نام ماه برابر مي‌شود (آذر و آذر ماه) از دير زمان آن را آذر جشن ناميده و به جشن و شادي مي‌پرداخته و به پاس داده اين آخشبك گرمي‌زا و زندگاني پايا به نيايش و ستايش اهورامزدا ايستاده چنين مي‌سرايند: «اي اهورامزدا ما نخست به وسيله برترين روشنايي به تو نزديك مي‌شويم و به واسطه خرد مقدست به سوي تو تقرب مي‌جوييم. اي آذر مقدس تو آن كسي را آزرده كني كه ترا آزرده مي‌سازد. اي آذر اي پرتو مزدا اهورا تو اي خجسته‌ترين توانا به سوي ما آي» )يسنا هات-36 بند يك(
اي اهوراي هستي بخش، ما فروغ تواناي تو را كه در پرتو راستي فروزان است خواهانيم. آن شعله فروزاني كه ابدي و نيرومند است و پيروان راستي را آشكارا رهنمون گشته و ياري مي‌بخشد. اي آفريدگار بي‌همتا، همين شعله فروزان است كه پليدي نهفته در نهاد بدخواهان را آشكار مي‌سازد )يسنا هات 34 بند 4(
اميد آن كه فروغ نيك آذر جشن هميشه تابان و شادي و مهر بر مردمان افزون باد.