روزهای ویژه در ماه مهر
نخستين مناسبت در ماه مهر آغاز سال تحصيلي است كه به همين مناسبت « مهرماه و آغاز پاييز » را « بهار» دانش نام نهاده‌اند. به گفته برخي از پژوهشگران، دليل آغاز سال تحصيلي در مهرماه نيز همزماني آن با جشن مهرگان بوده كه اهميتي همچون نوروز داشته است. و به دليل فروشكوه و خجستگي اين جشن، ماه مهر را آغاز سال تحصيلي قرار داده‌اند.
جشن مهرگان مناسبت ديگر اين ماه است كه از روز دهم يعني برابري مهرروز و مهرماه آغاز مي‌شود. اين جشن در روزگاران ديرين در نخستين روز از پاييز برگزار مي‌شد.
مهرگان پس از نوروز بزرگ‌ترين جشن ايراني و هندي است اين آيين، در ستايش ايزد«ميثره» يا « ميترا »و بعدها «مهر» است كه از مهر روز آغاز شده تا رام روز به اندازه‌ي شش روز ادامه دارد.
مهريشت» نام بخش بزرگي در اوستا است كه در بزرگداشت و ستايش اين ايزد بزرگ و كهن ايراني سروده شده است. مهريشت، دهمين يشت اوستا است و همچون فروردين يشت، از كهن‌ترين بخش‌هاي اوستا به‌شمار مي‌آيد.مهريشت از نگاه اشاره‌هاي نجومي‌و باورهاي كيهاني از مهم‌ترين و ناب‌ترين بخش‌هاي اوستا است و كهن‌ترين سند درباره‌ي آگاهي ايرانيان از كروي بودن زمين، بند ٩٥ همين يشت است. از مهريشت تا به امروز ٦٩ بند كهن و ٧٧ بند افزوده شده از دوران ساسانيان، به جامانده است.
در بخشي از مهريشت آمده است:
مي‌ستاييم مهردارنده‌ي دشت‌هاي پهناور را،
او كه به همه‌ي سرزمين‌هاي ايراني،
خانماني پر از آشتي، پر از آرامي‌و پر از شادي مي‌بخشد.
روز دهم مهرماه روز سالمندان نيز هست و به اين مناسبت زرتشتيان نيز از كهن‌سالان و كساني كه كوله‌باري از تجربه‌هاي تلخ و شيرين را بر دوش مي‌كشند و به اين دليل پشتشان خميده شده است، سپاسگزاري مي‌كنند و اين سرمايه‌هاي پربار را ارج مي‌نهند.
در اين ماه گهنبار چهره « اياسرم‌گاه» نيز برگزار مي‌شود. روز آغاز اين گهنبار از بيستم مهرماه يعني اشتادايزد است و تا ٢٤ مهرماه كه انارام روز است، ادامه دارد. درباره اين چهره گفته‌اند:
اياثرم يا اياسرم ( Aya – threm) آغاز فصل سرما- كاشت محصولات زمستاني، اين گهنبارگاه آفرينش گياهان است و از روز اشتاد تا انارام ايزد يعني از روز بيست‌وششم تا سي‌ام مهرماه زرتشتي (بيستم تا بيست و چهارم مهرماه در گاهشماري رسمي) برپا مي‌شود. اين گهنبار، با چهره پيشين ٣٠ روز فاصله دارد. اياسرم‌گاه زماني است كه چوپانان با گله خود پيش از آمدن سرما، از چراگاه‌هاي تابستاني به خانه باز مي‌گشتند.
روزهاي نبر كه زرتشتيان از خوردن گوشت جانوراني نظير گوسفند، گاو، شترو مرغ خودداري مي‌كنند نيز از اين قرار است:
ششم مهرماه برابر با ماه روز
هشتم مهرماه برابر با گوش روز
پانزدهم مهرماه برابر با رام روز
بيست و ششم مهرماه برابر با وهمن روز