شهریورگان یا آذر جشن از جمله جشن‌های دوازدگانه سال ایران باستان بوده است و از شمار جشن‌های آتش است. روز چهارم از هر ماه به نام شهریور ناميده مي‌شود و چهارم ماه شهریور به‌نام جشن شهریورگان ويژه شده است.

شهریور از امشاسپندان است. اين امشاسپند در شمار امشاسپندان نرينه(مذكر)وبه چم(معني)جاودانه و نامیراى سپندینه یا ورجاوند جاودانه است.

  واژه «شهریور» دو بخش دارد: بخش نخست این واژه به چم شهریاری و کشور آمده است. واژه «شهر» از «خشتر» آمده است كه در فرس هخامنشی و سانسکریت کشور معنا مي‌دهد. بخش دوم،«وئیریه»، صفت است كه آرزو شده معنا مي‌دهد. به اين ترتيب، شهریور را مي‌توان «کشور آرزو شده» یا «شهریاری آرمانی» خواند.

شهريور در اوستا به معناي بهشت برين و سرزمين فناناپذير نيز به كار رفته است و انسان بايد تلاش كند تا پس از مرگ شايسته اين مملكت باشد.

شهريور كه مهر، آسمان و خور را ياري طلبيده و با ديو سئورو (ديو سلطنت بد و آشوب و مستي) در ستيز است در جهان مادي نگهبان فلزات است و ايزد رحم و نيروي ياريگر ناتوانان و ضعيفان به شمار مي‌رود و هر چه پيروزي از آن شهرياران دادگر است، با ياري او بدست مي‌آيد.

بر اساس متون ایرانی، جشن شهریورگان یا چهارم شهریورماه، با زایش و مرگ دو نفر از تأثیرگذارترین شخصیت‌های تاریخ ایران همزمان است: زایش داراب و مرگ مانی.

خلف تبریزی در «برهان قاطع» (جلد سوم، ص ١٣١٦) از این روز به عنوان زادروز داراب نام می‌برد. با توجه به پاره‌ای اشاره‌های تاریخی و شباهت‌های داستان داراب در شاهنامه فردوسی و دیگر تاریخ‌نامه‌های ایرانی با گزارش‌های مورخان یونانی و ایرانی در باره کورش بزرگ، می‌توان احتمال ضعیفی درباره اینهمانی داراب و کوروش را پیش کشید. ممکن است منتسب دانستن زادروز داراب یا کورش به روز شهریورگان که بر شهریاری آرمانی و شایسته دلالت دارد، یادمانی از خاطره پادشاهی کورش بزرگ در یاد مردمان و تاریخ‌نگاران بوده باشد.

اما از سوی دیگر متون مانوی (متن ce   و p به زبان پارتی) از این روز به عنوان روز جان‌باختن مانی یاد کرده‌اند: «(مانی) با شادی بزرگ و با خدایان روشنی‌ها و با نوای چنگ و سرود شادی پرواز کرد . . . و جاودان بماند به نزد خداوند اهورامزدا .

استاد خنجري در كتاب بينش زرتشت «شهريور» را توانايي در گذشت و مهرباني،‌ تسلط بر اراده، هماهنگي ميان خواست و خرد، آزاده بودن و آزاد انديشيدن دانسته  و يادآور شده است

 كسي كه آراسته به اين امشاسپند باشد، جز در راه خوشبختي بشر و آباداني جهان گام بر نمي‌دارد.

شهريور علاوه بر امشاسپند بودن، نام يك ماه و يك روز از سي روز ماه نيز هست و شهريورگان نام جشن آن است، جشني كه آذر جشن نيز خوانده مي‌شود و با ريحان (سپرغم) زينت مي‌گيرد.

  موبد مهراب وحیدی نيز دراين باره مي‌نويسد:« شهریورگان را نیز بایست آزمونی دانست فراتر از هر آزمونی که آمادگی در این آزمون را اندیشه نیک باید و حقیقت راستی و چون شیر اندیشه و آتش راستی به هم اندر شوند فلز ارجمند وجود انسان تافته شود و به ارزش خویش رسد و توانایی انسان آشکار شود و بدین توانایی، شهریار بر نفس باشد و چون زین آزمون سربلند آید بر مهر و فروتنی دست یابد که مهرگان در پی شهریور شاید بدین منظور بنیان شده است.

اما سکه شهریاری اهورایی را ارزشی والا همی باشد که تنها با آن که در سرخی آتش راستی و سفیدی بهمن اندیشه ضرب دیده و آبدیده گشته است، توان خرید گل بیدمشک مهرو فروتنی باشد»