*نخستين مناسبتي كه در آذر ماه بدان به آن اشاره ميكنيم، همان فرخنده جشن آذرگان است كه در آذر روز از آذرماه كه در گاهنماي كنوني و امسال زرتشتيان برابر با روز سوم است، اين آيين گرامي داشته ميشود.
آذر به چم(معناي) آتش است كه از آخشيجها(عناصر) پاككننده در باور زرتشتيان بهشمار ميرود و گرامي داشته ميشود.
در نوشتههاي ابوريحان بيروني، يكي از نويسندگان ايراني، به آيينهاي جشن آذرگان اشاره شده است. ابوريحاني بيروني مينويسد؛ نهم آذر عيد است كه آن را براي توافق دونام آذر جشن مينامند و در اين روز به افروختن آتش احتياج مييابند و اين روز عيدآتش است و به نام فرشتهاي كه به همه آتش ها موكل است موسوم است و{اشو }زرتشت امر كرده كه دراين روز آتشكدهها را زيارت كنند و قربانيها بهآتش نزديك كنند و در امور عالم مشاوره كنند.»
منظور نويسنده از قرباني هم، قرباني براي آتش،« آتش زوهر» است كه شامل عود و كندر وخوشبو كنندههاست و در گذشته هنگام بهار كره تازه حيواني بوده است.
در واقع اين جشن در قديم آغاز زمستان بوده است، مردم به آتشكدهها ميرفتند و ضمن مراسم نيايش اهورامزدا بر آتش عود و صندل و چوبهاي خوشبو ميگذاشتند و به دليل تغيير فصل و آغاز سرما از آتشي كه در آتشكده بود، هر كسي با مراسميويژه آتشي را به خانه ميبرد و آتش زمستاني خانه را باآتش سپندينه(تقديس شده) ميافروخت كه تا پايان زمستان در خانه روشن بوده و بر اين باور بودند كه اين آتش براي آنها شگون و بركت ميآورد. سرايش آتش نيايش هم در اين روز بسيار بيشتر از روزهاي ديگر است.
* مناسبت ديگر، روزهايي است كه در آن گوشت قرمز نميخورند. روزهاي نبر در اين ماه عبارتند از: ششم برابر با ماه روز، هشتم برابر با گوش روز، پانزدهم برابر با رام روز و بيستوششم برابر با وهمن روز.
* از ديگر روزهاي ويژه آذرماه ميتوان به ٢٥ آذر برابر با اورمزد اشاره كرد كه يكي از ديگانهاي سهگانه است. در اين روز نيايشگاههاي زرتشتي آكنده، از كساني است كه براي نيايش به اين مكانها ميآيند.
*اشتاد ايزد نيز برابر است با روزبيستم آذرماه كه روز ويژه ديگري براي داد و دهش ونيايش است.
*در ٣٠ آذرماه نيز ايرانيان شب يلدا راگراميميدارند كه درازترين شب سال است و درگذشته بامراسم ويژهاي از جمله خوردن ميوههايي مثل انار و شاهنامهخواني همراه بوده است. هنوز هم بسياري از ايرانيان اين شب را با بزرگان خانواده به سر ميبرند و مراسم ويژهاي دارند.
* از مناسبتهاي ملي نيز ميتوان به اين موارداشاره كرد:
٧ آذرماه روز نيروي دريايي؛ ١٣ آذرماه روز بيمه، روز جهاني معلولان؛ ٢٥ آذرماه روز پژوهش