مناسبت‌هاي ماه‌آبان

*نخستين و مهم‌ترين مناسبت‌آبان‌ماه، «جشن‌آبانگان» است.اين جشن‌اكنون روز چهارم آبان‌ماه است كه با آبان روز برابر مي‌شود. چم(معناي) آن نيز«آب‌ها» و «هنگام آب» گفته شده است. در روزگار كهن جشن‌آبانگان رادر دهم آبان‌ماه برپا مي‌كرده‌اند و اين پيش از آن است كه سال شمار جلالي در ايران پديرفته شود.
جشن آبان‌با ستايش و نيايش و شادماني و در كنار چشمه‌سارها و رودها برگزار شدني بوده و مي‌تواند بود. اين جشن نيز به مانند بيشتر جشن‌هاي كهن ديارمان، نزديكي رواني ايران زمينيان بابوم زيست يا طبيعت را نمايان مي‌سازد.
ايزد بانوي آبان‌‌ماه و آب‌ها، آناهيتا است كه آناهيد و آناهيت هم‌گفته‌اند. در نوروز نامه نيزآمده است؛ در آبان آب‌ها فزوني يابند از باران و آفتاب در برج عقرب.
*روزهاي نبر در ماه آبان عبارتند از: ماه روز برابر با ششم آبان، گوش روز برابر با هشتم آبان، رام‌روز برابر با 15 آبان، وهمن روز برابر با 26 آبان‌ماه.
*14 آبان‌ماه نيز برابر است با ورهرام روز كه در اين روز بسياري از زرتشتيان براي نيايش به زيارتگاه‌ها و نيايشگاه‌ها مي‌روند.
*20آبان ماه نيز با اشتاد‌ايزد برابر است كه اين نيز يكي از روزهاي ويژه‌نيايش و داد و دهش است.
از مناسبت‌هاي ملي در اين ماه هم مي‌توان به 14 آبان‌ اشاره كرد كه روز فرهنگ عمومي‌نام گرفته است. روز 24 آبان‌ماه نيز به نام روز كتاب و كتابخواني نام گذاري شده است.
اين مطلب را با بخشي از چكامه‌اي كه خانم توران بهرامي‌درباره ستايش آب سروده است به پايان مي‌بريم.
آب آغاز نام آبادي ست                             آب پاكي و سبزي و شادي‌ست
آب را مايه حيات بدان                     نعمتي هست داده يزدان
هركجا آب هست زيبا هست           چشمه و رود و نهر و دريا هست
هر ده و شهر ديرسال جهان            شد به پا هركجا مجاور آن
رود و دريا و نهر از آغاز                              شد بهين عامل تمدن ساز
هركجا آب باشد افزون‌تر                           هست آنجا هميشه تازه‌وتر
ارزش آب بر همه پيداست                        يكي از چهارعنصر دنياست
از پي آفرينش افلاك                      آب را آفريد ايزد پاك
چون‌كه آبست داده يزدان                          ناسپاسي برآن بود كفران
آب را به كه قدر بگذاريم                           حرمتش را به جان و دل داريم
چهارعنصر به روزگار كهن                حرمتي داشت در تمام وطن
چون‌كه از عهد باستان، ايران           بست پيمان دوستي با آن
بخشي از يشت‌ها در آبان‌يشت                 ويژه آب و حرمت آن گشت
ايزد آب بود «آناهيت»                     گفت هركس درود «آناهيت»