کتابخانه اردشیر یگانگی

همان گونه که بارها گفته و نوشته شده است، زرتشتیان در درازای تاریخ یکی از بایسته های خود را تلاش در راه گسترش آموزش و فرهنگ می دانسته اند. و هر گاه که مجال یافته اند و امکانی فراهم شده است، به این بایسته دینی و اخلاقی خود عمل کرده اند.

" کتابخانه اردشیر یگانگی " نیز یکی از نمونه هایی است که انجمن زرتشتیان تهران به کمک یک زرتشتی دهشمند آن را ساخت تا در اختیار دانش پژوهان و دوستداران فرهنگ ایران قرار گیرد.

بنای این مکان به سال ۱۳۳۶ باز می گردد.

روانشاد رستم گیو که در سال ۱۳۴۰ ریاست انجمن زرتشتیان تهران را به عهده داشته است، در جشن سالگرد تاسیس کتابخانه در گزارشی که به این مناسبت داشته است، اشاره ای نیز به چگونگی بنای آن دارد.

وی در این زمینه گفته است:  «نظر به اینکه انجمن زرتشتیان تهران به منظور تکمیل خدمت فرهنگی و نشر و توسعه بیشتر دانش و بینش از سال های پیش در فکر تاسیس کتابخانه برای استفاده عمومی بوده، خوشوقتانه در ۴ سال پیش سرکار بانو فرنگیس یگانگی -  دخت روانشاد ارباب کیخسرو شاهرخ - به انجمن زرتشتیان پیشنهاد نمودند که حاضر هستند به هزینه خودشان کتابخانه ای به نام روانشاد اردشیر یگانگی همسرشان بر روی زمین ملکی انجمن زرتشتیان تهران که متعلق به جماعت زرتشتی است، بنا شود. از این رو، درخواست ایشان با مسرت مورد قبول و در جزو ساختمان های جدید انجمن ساختمان این کتابخانه نیز که ملاحظه می فرمایید بر روی ۲۰۹ متر از اراضی ملکی انجمن بنا و به نام کتابخانه اردشیر یگانگی که از مردان خیر و نیکوکار زرتشتی بوده اند، بنا گردید و امید است این کتابخانه نوبنیاد با مساعدت و کمک مصنفین و مؤلفین و فرهنگ دوستان و خیرخواهان روزی از کتابخانه های بزرگ جهان و موجب استفاده و استفاضه دانشمندان و مطالعه کنندگان و چراغ فروزان پویندگان راه دانش و معرفت گردد.»

در سال مورد اشاره یعنی سال ۱۳۴۰ که تنها ۴ سال از آغاز کار این کتابخانه می گذشته، شمار کتاب های موجود در آن به بیش از 5 هزار جلد رسیده و این میزان در سال ۱۳۵۵ به حدود ۱۰ هزار جلد نزدیک شده است.

تعداد قابل توجهی از این کتاب ها را یکی از بانوان دهشمند پارسی به نام بانو هومجی به نامگانه روانشاد همسرش منوچهر هومجی در اختیار انجمن زرتشتیان تهران قرار داده است.

نامگذاری این مکان نیز به این دلیل است که روانشاد اردشیر بهرام یگانگی از بنیان گذاران صنعت نوین در ایران به شمار می رود. از جمله اقدامات وی تاسیس کارخانه چرم سازی در همدان است. هم چنین با کمک مردم همدان نخستین کارخانه برق را با توربین آبی ایجاد کرد.

 اردشیر یگانگی در آغاز میان سالی و هنگامی که در اوج تلاش و خدمت به سر می برد، یعنی در ۵۱ سالگی جان به جان آفرین سپرد و همسرش با کمک خانواده یگانگی و روانشاد اسفندیار یگانگی با کمک به ساخت این کتابخانه، نامش را جاودانه ساخت.