نيكي در دين زرتشت
نيكي كه واژه اوستايي آن «هو» است از صفاتي به شمار مي‌رود كه در سراسر فرهنگ ديني ستوده شده و داراي چنان پايگاهي است كه در توصيف از اهورامزدا بارها چنين گفته شده «اهورامزدا سرچشمه نيكي است. در يسناي هات ١٢بند-١ چنين آمده: «من اهورامزدا را آفريننده‌ي همه چيز مي‌دانم و استوارم بر اينكه او نيكي و راستي است، مقدس است، فروغمند است، دانا و تواناست، همه نيكي‌ها از اوست، هنجار (نظام) هستي كه در سراسر گيتي ديده مي‌شود، از او به وجود آمده است و كرات درخشنده از فروغ بي‌پايان او درخشانند.
همچنين در بسياري از بندهاي گاتها اهورامزدا را سرچشمه منش نيك و نيكي خوانده و به هنگام ستايش از اهورامزدا تصريح شده است كه با انديشه‌نيك، گفتارنيك، و كردارنيك اهورامزدا را پرستش مي‌كنيم و نماز مي‌بريم. اما نيكي در اين فرهنگ به هنگامي سزاوار ستايش دانسته شده است كه براي ديگران هم بهره نيك داشته باشد و شخصيتي نيكوكار خوانده مي‌شود كه نتيجه كار و رفتار آن كس در راه بهره بخشي به ديگران باشد.
در اين باره در نيايش همازور دهمان همه‌جا به نيكي و به نيكوكاري تاكيد شده است و مي‌افزايد: همه نيكوان هميار و يگانه باشيد، فزون توانا باد نيك انديش، و داناي راد نيكخواه، فزون توانا باد نيك منشان جهان و زندگي شان دراز باد مردمان نيك و نيك رسان، فزون توانا باد نيكويي در گيتي و مينو، درود و نيايش فراوان باد بر نيكوكاران و كارنيك و دهش نيك اشوداد كه در هفت كشور زمين باشد، شادي و آرامش در زندگاني پر از آسايش بهره كسي است كه در انديشه‌نيك و در گفتار و كردارنيك و نيكي‌اش به همه رساد. از آسمان نيك باراد. از زمين نيك روياد و نيكان و مردمان از آن بهره‌مند شوند. بد انديشان از آن بهره نيابند، مگر نيكوكار شوند. اي اهورا نيايش ما را بپذير، باشد كه از زمره نيكان باشيم.
ديرزيويم- درست زيويم- شادزيويم- كامروا زيويم – گيتيمان به كام تن باد و مينومان به كام روان – از نيكان و نيكوكاران و هميار با همه پاكان باشيم.
از اين جهت است كه در اين فرهنگ تنها نيك بودن بسنده نيست؛ بلكه بايد اين نيكي پرتوافكن بر ديگران باشد و ديگران هم از نيكي بهره برگيرند. در اين آموزش‌ها بهترين نماز و نيايش هنگامي پذيراي درگاه اهورامزدا است كه همراه با نيكي و نيكوكاري نسبت به خود و ديگران باشد. در يسنا ٢٩ بند ٤ در تقرب به اهورامزدا چنين آمده است: «اي اهورامزدا با انديشه‌نيك و گفتارنيك و كردار راست و با نيكوكاري و پرهيزگاري مي‌خواهيم به آستان تو نزديك شويم و به تو رسيم.» بنابراين همان‌طور كه در پيش گفته شد در فرهنگ زرتشتي نيكي آنگاه ستوده مي‌شود كه براي خود و ديگران نيكي به بار آورد و سود و بهره نيك داشته باشد.
در اينجا در خوربازگويي است كه واژه «هو» همان‌گونه كه در اوستا نيك و نيكي معني مي‌دهد، در فرهنگ عرفاني نيز واژه «هو» در سرلوحه‌ي گفتارها و نوشته‌ها جاي گرفته است بسياري از اشعار و سروده‌ها با اين كلمه آغاز و جاي الله و خدا و در رديف حق آورده مي‌شود آن چنان كه در ترجيع‌بند عزلي چنين آمده «هو حق مددي، مولا نظري»
كوتاه سخن آنكه يك زرتشتي واقعي براي شناسايي اهوراي يكتا بايد در راه نيكي گام نهد. نيكي ببار آورد و ديگران را از نيكي بهره‌مند سازد و در اين صورت است كه اهورامزدا را شناخته و در راه تقرب به او گام برداشته است. پس براي استحكام پايه‌ي اخلاقي نونهالان شايسته است كه پدران و مادران در خانه و خانواده اين بنياد اخلاقي را از زمان كودكي به فرزندان خود بياموزند و پايه‌ي انديشه و گفتار و كردار آنها را بر نيكي و بهره‌بخشي به ديگران استوار دارند. زيرا از اين راه است كه در زندگاني اجتماعي خود را دوست و به يار جامعه و افراد دانسته و عضوي سودمند و سودبخش خواهد بود.
بنابراين نيكي راستين آن است كه بهره‌ي آن به خود و ديگري ارزاني شود. و اين آموزش عالي را همواره بايد در نظر داشت كه «شادي و خوشبختي هنگامي پايدار مي‌ماند كه نيكي و نيكوكاري به آفريدگان اهورامزدا برسد و جهان و جهانيان از نيكي و شادي برخوردار باشند. اين است راه رستگاري در گيتي و مينو»
اميد آنكه در راه نيكي گام برداريم و از نيكي خود ديگران را هم بهره‌مند سازيم.
نوشته: زنده‌ياد اردشير جهانيان
منبع: كتاب بيست‌و‌يك نوشتار